Umowa o dzieło a składki ZUS za pracownika
Przedsiębiorcy najczęściej zatrudniają pracowników na umowę o pracę. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy potrzebne jest zatrudnienie kogoś na krótki okres tylko w celu wykonania pewnej z góry określonej czynności. Wówczas najbardziej opłacalną formą zatrudnienia może być umowa cywilnoprawna – czyli umowa zlecenie bądź umowa o dzieło. Czym jest ta druga i czy trzeba od niej odprowadzać składki do ZUS? Czy w ogóle trzeba ZUS informować o zawarciu tego typu umowy? Wyjaśniamy w dzisiejszym wpisie.
Umowa o dzieło - czym się charakteryzuje?
Umowa o dzieło zaliczana jest do umów cywilnoprawnych, które nie mają charakteru typowej umowy o pracę. Oznacza to, że osoba związana taką umową nie ma wyznaczonego miejsca ani czasu wykonania danej pracy oraz nie jest podległa osobie zlecającej. Osoba przyjmująca zlecenie w ramach umowy o dzieło musi wykonać z góry określoną pracę - może to być rzecz materialna (np. wykonanie mebla czy figurki, namalowanie obrazu) lub niematerialna (przeprowadzenie szkolenia, wykonanie tłumaczenia czy zorganizowanie konferencji). W tej umowie liczy się więc rezultat wykonania danej usługi, a nie czas czy miejsce jej wykonywania. Skoro więc taka umowa znacząco różni się od umowy o pracę, jak wygląda kwestia opłacania składek ZUS?
Składki ZUS w przypadku umowy o dzieło
Inaczej niż w przypadku umowy o pracę, osobie wykonującej dzieło określone w umowie o dzieło nie przysługują żadne uprawnienia z zakresu prawa pracy – czyli ani ubezpieczenie emerytalne, ani rentowe, chorobowe, wypadkowe czy zdrowotne. Jedyne, co osobie takiej musi zapewnić pracodawca, to bezpieczne i higieniczne warunki pracy, ale tylko w przypadku, gdy wyznaczył on zleceniobiorcy konkretne miejsce wykonywania dzieła. Równie dobrze jednak osoba taka może wykonywać dzieło w wybranym przez siebie miejscu – nawet w domu. Skoro więc zleceniobiorcy nie przysługują opisane wyżej przywileje, oznacza to, że pracodawca nie musi za niego opłacać składek do ZUS. Jest jednak jeden wyjątek - zasada ta nie dotyczy zawarcia umowy o dzieło pomiędzy pracodawcą a pracownikiem, których wiąże dodatkowo umowa o pracę. W takim przypadku konieczne będzie odprowadzenie wszystkich obowiązkowych składek, tak samo jak dotychczas. Od 2021 roku pojawił się jednak nowy przepis w temacie umowy o dzieło a ZUS. Jaki?
Nowe przepisy od 1 stycznia 2021 r.
Do końca roku 2020 zawierając umowę o dzieło żadna ze stron nie miała obowiązku zgłaszania tego faktu do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Od 1 stycznia 2021 r. to się jednak zmieniło. Rok 2020 pokazał, że w przypadku pandemii i pomocy rządowej kierowanej do przedsiębiorców z tego tytułu, nie wszyscy pracownicy i pracodawcy byli traktowani równo. O ile tarcza kryzysowa obejmowała pracowników zatrudnionych na umowę o pracę oraz ich pracodawców, o tyle osoby pracujące na umowę o dzieło czy umowę zlecenie często były w udzielaniu pomocy finansowej pomijane. Dlatego zgodnie z Ustawą z dnia 31 marca 2020 o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, od 1 stycznia 2021 r. istnieje obowiązek informowania ZUS o zawarciu umowy o dzieło. Kogo obowiązek ten dotyczy? Zawarcie umowy o dzieło musi zgłosić do ZUS osoba fizyczna zawierająca taką umowę lub płatnik składek, czyli na przykład przedsiębiorca płacący już składki za przynajmniej jednego ubezpieczonego. Nie musi natomiast robić tego podmiot lub jednostka organizacyjna (np. stowarzyszenie lub fundacja) niebędące płatnikiem składek, ale także przedsiębiorca zawierający umowę od dzieło z własnym pracownikiem (związanym umową o pracę). Sam fakt zgłaszania do ZUS zawarcia umowy o dzieło nie oznacza także, że od takiej umowy trzeba będzie odprowadzać składki ubezpieczeniowe.
W jaki sposób należy zgłosić taką umowę do ZUS? Stworzono w tym celu nowy formularz RUD (Zgłoszenie umowy o dzieło), który można wysłać do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w formie elektronicznej lub papierowej. Należy w nim podać dane osoby zamawiającej wykonanie umowy o dzieło, dane osoby wykonującej dzieło oraz informacje o datach wykonywania czy zawarcia umów o dzieło oraz ich ilości. Czas na zgłoszenie zawartej umowy o dzieło to 7 dni od dnia jej zawarcia. ZUS ma z kolei obowiązek prowadzenia ewidencji takich zawartych umów, głównie w celach statystycznych, ale także w celu zwiększenia możliwości zapewnienia w przyszłości skuteczniejszej pomocy (wynikającej np. z tarcz antykryzysowych) osobom związanym tego typu umowami.
Nowe przepisy mogą wydawać się skomplikowane, a samo zgłaszanie umów nowym formularzem jest dodatkowym obowiązkiem dla pracodawców, którzy już i tak mają sporo pracy związanej z pilnowaniem wszelkich dokumentów i formalności. Dlatego warto zwrócić się po pomoc do zaufanego biura rachunkowego, które zajmuje się także kadrami i płacami, a więc również zgłaszaniem takich umów o dzieło do ZUS. Może to okazać się nieocenioną pomocą dla wszystkich przedsiębiorców, którzy chcą się skupić przede wszystkim na rozwoju własnego biznesu, a nie na uważnym śledzeniu wszystkich zmieniających się przepisów i wymogów prawnych.